Krzysztof Kozłowski

radca prawny
mediator

Jestem niepoprawnym entuzjastą prawa. Szczególnie bliskie jest mi prawo spadkowe i działkowe (dot. ROD), w których się specjalizuję. Obraną specjalizację uzupełniam kompetencjami z zakresu negocjacji i mediacji. Na co dzień pracuję w Warszawie, lecz wspieram Klientów z całego kraju.
[Więcej >>>]

Chcę podważyć testament

Kiedy można podważyć testament – temat rzeka

Krzysztof Kozłowski19 kwietnia 2020Komentarze (0)

Witam Cię serdecznie! Dzisiaj nie artykuł, a artykulik, będący czymś na kształt burzy mózgów i mieszania w wielkim kotle jednocześnie. Bo dziś zamiast odpowiedzi mam dla Ciebie więcej pytań. Orbitujących wokół najważniejszego: kiedy można podważyć testament?

🙂

Pisałem już na blogu, że prawo czasem przewiduje termin na podważenie testamentu, a czasem wcale nie.

Wyjaśniałem też, kiedy można podważyć testament z powodu wady oświadczenia woli.

Ale czy powyższe rozważania na temat terminu na podważenie testamentu wyczerpują temat? Absolutnie nie! ^^

Przepisy siłą rzeczy są dość ogólne, bo wyznaczają ramy, w których powinno się udać zinterpretować i rozwikłać każdą konkretną sprawę spadkową.

To co jest ich siłą (dostrzeżoną już przez starożytnych Rzymian!), jest też słabością.

Bo powstaje wiele pytań, na które przepis nie odpowiada. Robią to dopiero prawnicy 🙂

kiedy można podważyć testament

Kiedy można podważyć testament? Pytanie, które goni pytanie

Sam zobacz, ile tych pytań kręci się wokół tematu:

  • Czy podważyć testament z powodu wad oświadczenia woli może każdy, kto ma w tym interes (jak mówi przepis), czy tylko ktoś, kto ma interes prawny?

(to absolutnie nie to samo!)

  • Czy podważenie testamentu po 3 latach jest możliwe (w przypadku wady oświadczenia woli)? W świetle tego co powiedziałem tutaj – nie. Przynajmniej na pozór.

Bo zauważ, że termin ten odnosi się do osoby podważającej testament. Do osoby mającej w tym interes. W odróżnieniu od terminu dziesięcioletniego, który dotyczy wszystkich.

Czy jest więc ktoś, kto może podważyć testament, gdy minęły „Twoje trzy lata”? Ha! 🙂

Może nie ma gwarancji, że się uda, ale dobry prawnik z pewnością coś wymyśli, by mimo wszystko „powalczyć” w takiej sprawie i nie poddać się tak łatwo 🙂

  • Czy terminy, o których rozmawiamy, można jakoś przywrócić?

Bo wiesz, prawo wyróżnia różne terminy. Nie jak w biznesie, że deadline jest deadline. Tutaj mamy terminy zawite, terminy procesowe… I różne zasady ich stosowania.

  • Czy nieważność testamentu z powodu wady oświadczenia woli dotyczy całego testamentu czy tylko jego części?

To zależy 😉

  • W końcu, czy w zakreślonych terminach trzeba testament definitywnie podważyć czy wystarczy podnieść zarzut nieważności testamentu? Pisemnie, ustnie?

Pytań i wątpliwości jest mnóstwo. Prawnicy specjalizujący się w sprawach spadkowych muszą rozwiązywać podobne zagadki w każdej kolejnej sprawie.

Bo każda sprawa jest skomplikowana na swój własny sposób 🙂

I dlatego w temacie pytania: kiedy można podważyć testament, będę pisał jeszcze wiele razy. Bo jest o czym. Powyższe potraktuj jako zapowiedź kolejnych naszych spotkań. I do zobaczenia! 🙂

Kiedy można podważyć testament z powodu wady oświadczenia woli – terminy

Krzysztof Kozłowski18 kwietnia 2020Komentarze (0)

Mówiłem ostatnio na blogu o tym, kiedy można podważyć testament. Wiesz już więc, że podważenie testamentu w zależności od przyczyn jego nieważności jest możliwe zawsze lub tylko w określonym terminie.

Dziś chcę Ci opowiedzieć o tej drugiej sytuacji.

A konkretnie, o czasie na podważenie testamentu z powodu wady oświadczenia woli.

(czym są wady oświadczenia woli i o co chodzi z tą wolą wyjaśniłem tutaj)

Kodeks cywilny wymienia następujące wady oświadczenia woli, które sprawiają, że nieważny jest testament sporządzony:

  • w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli,
  • pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści,
  • pod wpływem groźby.

Nie raz będę pisał o powyższych przyczynach nieważności testamentu. Teraz skupmy się jednak na terminach.

Kiedy można podważyć testament – dwa terminy

Zgodnie z prawem, na nieważność testamentu z powyższych powodów nie można się powołać:

po upływie trzech lat od dnia, w którym osoba mająca w tym interes dowiedziała się o przyczynie nieważności, a w każdym razie po upływie dziesięciu lat od otwarcia spadku.

Jak widzisz, przepis ustanawia nie jeden termin na podważenie testamentu, ale dwa.

kiedy można podważyć testament

Obydwa obowiązują i wyznaczają termin indywidualny (trzyletni) oraz termin maksymalny (dziesięcioletni).

Termin indywidualny biegnie dla osoby podważającej testament od chwili, gdy dowiedziała się o przyczynie nieważności testamentu.

Chodzi oczywiście o jedną z przyczyn, o których przed chwilą mówiłem. Bo tylko dla nich ustanowione zostały terminy, o których rozmawiamy.

W nauce prawa podkreśla się, że termin trzyletni zaczyna biec nie wcześniej niż od chwili śmierci spadkodawcy.

Jeżeli więc o przyczynie nieważności wiedziałeś już wcześniej, to kluczowe jest, abyś na nieważność testamentu powołał się przed upływem trzech lat od dnia śmierci spadkodawcy.

A co z terminem dziesięcioletnim? To termin maksymalny, co oznacza, że nie można go przekroczyć. Liczymy go od chwili śmierci spadkodawcy.

(bo wtedy właśnie „otwiera się spadek”)

Może przykład?

Jeżeli spadkodawca zmarł w 2010 r., a o nieważności testamentu z powodu wady oświadczenia woli dowiedziałeś się w 2019 r., to na podniesienie zarzutu nieważności testamentu masz zaledwie rok.

W tym czasie nie minie co prawda termin trzyletni, ale upłynie termin dziesięcioletni, który jest terminem maksymalnym.

O tym, kiedy można podważyć testament, będę pisał jeszcze nie raz. Bo wbrew pozorom nasze dzisiejsze rozważania nie wyczerpują tematu. Ale stanowią solidną podstawę do tego, by wiedzieć, od czego zacząć. I o co dopytać swojego prawnika 🙂

Kiedy można podważyć testament – terminy

Krzysztof Kozłowski17 kwietnia 2020Komentarze (0)

Witam Cię serdecznie! Wiesz już, gdzie i w jakich postępowaniach można podważyć testament. Wiesz również, gdzie nie da się tego zrobić. Przyszedł więc czas na odpowiedź na często zadawane pytanie: kiedy można podważyć testament?

Ha! To zależy 🙂

Testament może być nieważny, a tym samym nadawać się do podważenia, z wielu różnych powodów.

Przyczyny nieważności testamentu mogą dotyczyć samego testamentu, ale też osoby spadkodawcy lub działań innych osób, zwłaszcza spadkobierców. Jest to decydujące dla określenia czasu na podważenie testamentu.

Kiedy można podważyć testament – dwie sytuacje

W zależności od przyczyny nieważności testamentu prawo przewiduje lub nie termin na jego podważenie.

kiedy można podważyć testament

Odpowiedź na pytanie, kiedy można podważyć testament, brzmi więc: w ściśle określonym czasie ALBO zawsze, nawet 1000 lat po śmierci spadkodawcy.

Bo może jeszcze tego nie wiesz.

(ale zaraz się dowiesz ^^)

Że polskie prawo spadkowe nie przewiduje obowiązku przeprowadzenia sprawy spadkowej.

A skoro nie ma nakazu uzyskania stwierdzenia nabycia spadku ani równoważnego z nim aktu poświadczenia dziedziczenia, to teoretycznie możliwa jest sytuacja, w której spadku „nikt nie ruszy” przez choćby i 1000 lat.

A później pojawi się ktoś, kto będzie chciał potwierdzić prawa do spadku. Po swoim bezpośrednim przodku, ale też po 10 pokoleniach wstecz. I będzie mógł to zrobić.

Nawet za 1000 lat 🙂

Jak to się wiąże z podważeniem testamentu? Bezpośrednio.

Bo zobacz, skoro podważenie testamentu następuje co do zasady w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku, to brak obowiązku jego przeprowadzenia oznacza też, że sąd nie musi badać testamentu.

A więc nie ma „okazji” do jego podważenia.

Logiczne, prawda?

Z drugiej strony są pewne sytuacje, w których przepisy wprost określają termin na podważenie testamentu. Uzależniając to, jak wspomniałem, od przyczyny nieważności testamentu.

Podważenie testamentu z powodu wady oświadczenia woli

A więc bywa, że na podważenie testamentu nie masz całego czasu trwania życia we wszechświecie. Lecz dużo, dużo mniej.

Gdy zamiast swobody i braku myślenia o sprawie, masz jasno określony termin.

Tak jest w przypadku, gdy powołujesz się na nieważność testamentu z powodu wady oświadczenia woli. Co to w ogóle znaczy?

Wadami oświadczenia woli prawnicy nazywają konkretne „błędy”, uchybienia, jakieś istotne zaburzenia procesu wyrażania woli.

A wyrażenie woli, oświadczenie woli, to także sporządzenie testamentu.

Kodeks cywilny przewiduje więc nieważność testamentu sporządzonego:

  • w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli,
  • pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści,
  • pod wpływem groźby.

I określa terminy, których w tym przypadku nie można przekroczyć.

A więc odpowiedź na pytanie, kiedy można podważyć testament. I o tym, z wielką przyjemnością, opowiem Ci już jutro 🙂

Sprawa spadkowa u notariusza (nie tylko w dobie koronawirusa)

Krzysztof Kozłowski16 kwietnia 2020Komentarze (0)

Wiesz już, że nie da się podważyć testamentu gdzie indziej niż w sądzie. Sprawa spadkowa u notariusza polega na czym innym. Na czym?

Po spełnieniu określonych warunków można sporządzić u notariusza akt poświadczenia dziedziczenia. Taki akt zastępuje postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku. Ale nie może zostać sporządzony w sprawach spornych (takich jak sprawa, gdzie następuje podważenie testamentu).

sprawa spadkowa u notariusza

To taka alternatywa dla sprawy spadkowej w sądzie, pod warunkiem, że wszyscy spadkobiercy zgadzają się ze sobą.

Nie może tu być żadnych sporów.

Przed notariuszem można zrobić też wiele innych rzeczy związanych z prawem spadkowym. Jakich?

Można sporządzić testament notarialny, a także umieścić w nim zapis windykacyjny.

Przed notariuszem (tak jak przed sądem) można złożyć oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku.

Zarówno przed sądem, jak i notariuszem można też złożyć wykaz inwentarza (co ma duże znaczenie przy przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza).

Notariusz sporządza również umowę o dział spadku (choć co do zasady umowę taką możesz sporządzić bez udziału notariusza albo dział przeprowadzić w sądzie) i umowę o zrzeczenie się dziedziczenia.

W końcu, u notariusza załatwisz niektóre formalności związane z ustanowieniem zarządcy sukcesyjnego.

(sporo tego, prawda?)

Sprawa spadkowa u notariusza obecnie (koronawirus)

Pisałem na blogu wiele razy o wpływie epidemii koronawirusa na prawo spadkowe.

Omówiłem między innymi podważenie testamentu, sporządzenie testamentu i planowanie spadkowe w tych szczególnych okolicznościach.

(chyba powinienem wymienić to w odwrotnej kolejności, bo zwykle spadek zaczyna się od planowania a na podważeniu testamentu kończy 😉 )

Mówiłem także o sytuacji w sądach, a skoro tak, to należałoby choć krótko uzupełnić, jak to jest z notariuszami.

Krajowa Rada Notarialna wydała stanowisko, zgodnie z którym żadne obowiązujące obecnie ograniczenia związane z epidemią koronawirusa nie stosują się do czynności notarialnych. Funkcjonowanie kancelarii notarialnych nie jest więc zabronione, ani odgórnie ograniczone.

Jednocześnie każdy notariusz może samodzielnie podjąć decyzję o rodzaju i formie ewentualnych ograniczeń w funkcjonowaniu swojej kancelarii.

Jeżeli więc chcesz właśnie teraz, mimo okoliczności, załatwić sprawę spadkową u notariusza – to radzę Ci skontaktować się z nim wcześniej. Zapytać, czy i jak pracuje. I jak możecie załatwić sprawę w sposób, który maksymalnie zadba o Twoje i jego bezpieczeństwo.

Myślę, że notariusz będzie Ci wdzięczny, a i Ty na tym skorzystasz.

Tylko pamiętaj, jeżeli chodzi o podważenie testamentu, to nie idź do notariusza. Ani w dobie koronawirusa, ani kiedy indziej. Bo nie tędy droga, nie w tej sprawie 🙂

Przeprowadzenie sprawy spadkowej u notariusza to świetne rozwiązanie. Ale niedostępne dla spraw spornych. Tutaj potrzebny jest sąd.

Spadki i planowanie spadkowe w czasach epidemii – rozmowa z Rafałem Chmielewskim

Krzysztof Kozłowski15 kwietnia 2020Komentarze (0)

Dzisiaj coś, czego jeszcze nie było.

(nie mówię o koronawirusie, bo ten przewija się przez bloga jak przeciąg przez niedomknięte drzwi) 😉

Mam na myśli „premierę” mnie samego w formie audio dostępnego online ^^

Mówiąc prosto i bez ogródek – chodzi o podcast. Podcast prawniczy. Zarejestrowany zdalnie i zdalnie dostępny.

W końcu to podcast koronawirusowy w dobie „narodowej kwarantanny”.

Nagranie mojej rozmowy z Rafałem Chmielewskim. Człowiekiem „stojącym” między innymi (bo ten facet jest wszędzie!) za pomysłem i realizacją portalu Koronawirus i biznes.

Tam właśnie ukazał się wywiad.

Serdecznie zapraszam do posłuchania. I weź proszę pod uwagę, że pierwsze koty za płoty 😉

← Poprzednie wpisy

Następne wpisy →